- Thời Nguyễn: thua do triều đình và dân không đoàn kết. Triều đình bán nước nên diệt PK trước để thống nhất đất nước rồi diệt Pháp. Chênh lệch vũ khí, chiến lược
- Cần Vương đến dân chủ tư sản: tuy có lòng đoàn kết nhưng chênh lệch lực lượng, vũ khí, mưu lược quá lớn. Khởi nghĩa nhỏ lẻ tẻ, chưa thống nhất, đường lối chính trị chưa đúng, khí giới thua xa
=} Mâu thuẫn dân tộc, giai cấp đã tạo ra các lực lượng mới. Nhiều bài học cho con đường CM vô sản
-