a) Cảnh ngộ của nhân vật lão Hạc:
Nhà nghèo, vợ mất sớm, hai cha con rau cháo qua ngày. Lão sống trong day dứt và ân hận vì ko đủ tiền cho con trai cưới vợ để con phẫn trí bỏ đi làm đồn điền cao su. Con đi rồi lão sống thui thủi một mình cùng con chó Vàng- kỉ vật của người con trai để lại và là niềm hạnh phúc đơn sơ khi đón ngày con trở về. Chính vì thế lão quý nó như người mẹ hiếm hoi với đứa con cầu cực. Lão trò chuyện tâm tình với nó, chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn. Ấy thế mà, niềm vui và niềm hi vọng nhỏ bé của lão cũng bị cướp đi mấtkhi lão ốm nặng, thiên tai ập đến, cảnh đói kém triền miên bao nhiêu tiền dành dụm đều hết cả. Hơn thế nữa, sức yếu không ai thuê lão nên buộc phải bán cậu Vàng, lão bán đi trong niềm day dứt và đau khổ
=> có thể nói cuộc sống của lão Hạc thật đau khổ và đáng thương
Diễn biến tâm trạng của lão xung quanh việc bán chó:
- Nguyên nhân của việc bán chó
+ Do tình cảnh ngày càng túng quẫn, khiến lão không đủ sức nuôi nó, không muốn nhìn nó ngày càng gầy đói.
+ Lão không tiêu nen vào tiền và mảnh vườn dành dụm cho người con trai.
- Tâm trạng:
+ Lão đã nhiều lần nói lại ý định bán chó với ông giáo. Điều này cho thấy lão suy tính đắn đo nhiều lắm. Khi đã bán chó xong lão sang nhà nố chuyện với ông giáo " Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt ầng ậc nước... Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn sô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém mếu như con nít. Lão hu hu khóc... "
=> Tác giả lựa chọn chi tiết miêu tả ngoại hình chân thực, ấn tượng góp phần thể hiện nội tâm nhân vật. Đó là những nét miêu tả ngoại hình, có nét trái ngược mâu thuẫn:" Lão cố làm ra vui vẻ..nhưng đôi mắt ầng ậc nước, lão cười mà như mếu". Sự mâu thuẫn đó cho thấy trong lão có sự kìm nén, súc động nhưng có lẽ càng kìm nén thì sự xúc động ấy càng dâng, tràn....