Chào em, bài tập 2, SGK trang 82 yêu cầu: giải thích nghĩa của các tình thái từ gạch chân. Cô có gợi ý như sau:
a) Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:
- Bác trai đã khá rồi chứ?
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
• Tình thái từ nghi vấn chứ: biểu thị thái độ nghi vấn. Dùng trong trường hợp điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng định
b) – Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!... Nó mua về nuôi, định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt…
(Nam Cao, Lão Hạc)
=> Tình thái từ cảm thán chứ: nhấn mạnh điều vừa khẳng định, cho là không thể khác được.
c) Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm láng giềng… Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
(Nam Cao, Lão Hạc)
=> Tình thái từ nghi vấn ư: hỏi với thái độ phân vân
d) Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống:
- Sao bố mãi không về nhỉ? Như vậy là em không được chào bố trước khi đi.
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
• Tình thái từ nghi vấn nhỉ biểu thị thái độ thân mật.
e) Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục, mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đưa cho em tôi và nói:
- Cô tặng em. Về trường mới, em cố gắng học tập nhé!
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
=> Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm nhé: dặn dò, thái độ thân mật.
g) Em tôi sụt sịt bảo:
- Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
=> Tình thái từ cảm thán vậy: thái độ miễn cưỡng
h) Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi.
- Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về được về nhà cơ mà.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
• Tình thái từ cơ mà: thái độ thuyết phục.